Τρίτη 23 Σεπτεμβρίου 2014

ΠΑΓΚΡΑΤΙΟΝ - Η ΣΠΑΡΤΙΑΤΙΚΗ ΠΟΛΕΜΙΚΗ ΤΕΧΝΗ


ΠΑΓΚΡΑΤΙΟΝ - Η ΣΠΑΡΤΙΑΤΙΚΗ ΠΟΛΕΜΙΚΗ ΤΕΧΝΗ

Posted by Paterakis George on Thursday, May 16, 2013 
www.fryktories.net
« δ θλίβειν κα κατέχειν παλαιστικός, δ σαι τ πληγ πυκτικός, δ' μφοτέροις τούτοις παγκρατιαστικός».
Το Παγκράτιον ήταν ένα αγώνισμα των αρχαίων Ελλήνων, ένας συνδυασμός πάλης και πυγμαχίας χωρίς
ιμάντες, που ο Αριστοτέλης (Ρητορική Α 5-14, 1361β) το ορίζει ως εξής: «
δ θλίβειν κα κατέχειν παλαιστικός, δ σαι τ πληγ πυκτικός, δ' μφοτέροις τούτοις παγκρατιαστικός». Η ονομασία προέρχεται από τις λέξεις παν + κρατείν, δηλαδή νικητής γινόταν αυτός που "κατέχει την κυρίαρχη δύναμη" ή αυτός που "κυριαρχεί απόλυτα", ενώ οι αθλητές ονομάζονταν παγκρατιαστές. Παν + κράτος = με όλη τη δύναμη. Παγκρατής = παντοδύναμος, πανίσχυρος, παντοκράτωρ


Το άθλημα αυτό, που θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί και πολεμική τέχνη, εισήχθη στους Ολυμπιακούς Αγώνες το 648 π.Χ. στην 33η Ολυμπιάδα. 
Ήταν θεαματικό και δημοφιλές ("Εν Ολυμπία το κάλλιον" , Φιλόστρατος), αλλά και επικίνδυνο, αφού είχε ως αποτέλεσμα πολλές φορές ως και το θάνατο του ενός των αντιπάλων (Παυσανίας Η,10.1). Οι
αρχαίοι Ολυμπιακοί Αγώνες μετά το 200 π.Χ. εισήγαγαν κι έναν λιγότερο βίαιο διαγωνισμό "Παγκρατίου παίδων" για τα νέα αγόρια.

Theseus kills the Minotaur, tondo inside a lip cup by an unknown painter
 Ο ΘΗΣΕΑΣ ΣΚΟΤΩΝΕΙ ΤΟΝ ΜΙΝΩΤΑΥΡΟ
Η μυθολογία θέλει το άθλημα να προέρχεται από το Θησέα, που επιστράτευσε συνδυασμό πάλης και πυγμής για να καταβάλει τον Μινώταυρο. Σύμφωνα με άλλη ανάλογη εκδοχή, ο Ηρακλής κατέβαλε με τον τρόπο αυτό το λιοντάρι της Νεμέας.
Με τις εκστρατείες του Μεγ. Αλεξάνδρου το Παγκράτιο διαδόθηκε στην Ινδία. Πιστεύεται πως από εκεί έφτασε στις χώρες της Άπω Ανατολής και αποτέλεσε τον πρόγονο όλων των ανατολικών πολεμικών τεχνών.
Διάσημοι αρχαίοι παγκρατιαστές ήταν ο Θεαγένης ο Θάσιος, ο Λύγδαμης ο Συρακούσιος, ο Δωριεύς ο Ρόδιος, ο Σώστρατος ο Σικυώνιος και ο Πολυδάμας από τη Σκοτούσσα.
 
Στη σύγχρονη εποχή το Παγκράτιο αναβίωσε μετά τον τελευταίο πόλεμο και ιδίως γύρω στο 1970, οπότε πρωτοστατούντος κυρίως του διάσημου δάσκαλου πολεμικών τεχνών, Σίμου Ζαχόπουλου από την Καβάλα (κατόχου διάκρισης 10ου βαθμού -"10th Degree"- αναλόγου με 10 dan), γίνονται οι πρώτες κινήσεις για την ίδρυση ομοσπονδίας Παγκρατίου, ενώ αργότερα αρχίζουν προσπάθειες ένταξής του στο πρόγραμμα των Ολυμπιακών αγώνων. Τελικά η Ελληνική Ομοσπονδία Παγκρατίου Αθλήματος (ΕΟΠΑ) ιδρύεται το 1996 από δύο παλαιούς μαθητές του Ζαχόπουλου, τον Π.Κουτρούμπα και τον Λ.Σαββίδη.

Για την συμπερίληψη στο Ολυμπιακό πρόγραμμα τέθηκε ως προϋπόθεση η διάδοση σε πλάτος του αθλήματος, ένας δρόμος που είναι ακόμα μακρύς, αφού η Παγκόσμια Ομοσπονδία αριθμεί μόλις 28 κράτη-μέλη. Στην Ελλάδα υπάρχουν το 2009 περίπου 2000 ενεργοί αθλητές οργανωμένοι σε 127 σωματεία.
http://www.leonidiotkd-itf.gr/images/texnes/pangration.jpg
Το άθλημα που συνέδεσε την δυναμική ευθυγράμμιση του σώματος, της ψυχής και του πνεύματος και έφερε σε σύνδεση την Απολλώνια και την Διονυσιακή αρχαία σκέψη των Ελλήνων. Οι πολεμικές τέχνες αναφέρονται στην αρχαία Ελλάδα σε πολλά κείμενα διαφόρων εποχών. Βρίσκουμε σε αρχαία ελληνικά κείμενα πλήθος λέξεων και εκφράσεων που μας ξεκαθαρίζουν ότι οι πολεμικές τέχνες επινοήθηκαν από τους έλληνες και με τις εκστρατείες του Διονύσου και του Ηρακλή μεταφέρθηκαν στην Ασία όπου έγιναν γνωστές και στην συνέχεια επανήλθαν στην δύση ως ασιατικές μαχητικές τέχνες και όχι ως αρχαίες ελληνικές μαχητικές τέχνες...
Το Παγκράτιο στους αγώνες και ιδιαίτερα στην Ολυμπία ήταν το πιο δημοφιλές ανδρικό αγώνισμα
 Για την προπόνηση στο παγκράτιο άθλημα, όπως και στην πυγμή, οι αθλητές χρησιμοποιούσαν τους «κώρυκους» που ήσαν δερμάτινοι σάκκοι, γεμάτοι με άμμο, αλεύρι ή όσπρια, που τους κρεμούσαν από την οροφή του Γυμναστηρίου ή από κλαδί δένδρου, και γυμνάζονταν κτυπώντας τους με τις γροθιές έτσι ώστε να αποκτήσουν δυνατή γροθιά.
Ο Φιλόστρατος γράφει στον Γυμναστικό του: «Ο κώρυκος χρησιμοποιείται από τους πυγμάχους, αλλά πολύ περισσότερο από τους παγκρατιαστές. Των πυγμάχων μπορεί να είναι ελαφρύς, επειδή γυμνάζουν μόνο τα χέρια τους στο κτύπημα, ενώ των παγκρατιαστών περισσότερο γεμάτος και μεγαλύτερος, για να ανθίστανται (να μην πέφτουν) κατά την επιστροφή του κωρύκου. Γυμνάζουν τους ώμους και τα δάκτυλα, σαν να κτυπούν τον αντίπαλο. Να κτυπά επίσης δυνατά με το κεφάλι, ώστε να ασκείται ο αθλητής σε όλα τα είδη του ορθίου Παγκρατίου».
Ο Παυσανίας περιγράφει τα κατορθώματα και τον περιπετειώδη θάνατο ενός αρχαίου Παγκρατιαστή του Πουλυδάμαντα.
Το σχετικό κείμενο στα «Ηλειακά» VI, 5 έχει ως ακολούθως σε μετάφραση:
«‘Ο ανδριάντας πάνω στο ψηλό βάθρο είναι έργο του Λύσιππου και παριστάνει τον πιο μεγαλόσωμο από όλους τούς ανθρώπους ,εξαίρεση κάνουν στο μέγεθος οι ονομαζόμενοι ήρωες και καμιά άλλη γενιά θνητών, αν υπήρξε πριν από τούς ήρωες. Μέσα στο γένος όμως των ανθρώπων της δικής μας εποχής ο Πουλυδάμας αυτός ο γιός του Νικία, υπήρξε ο πιο μεγαλόσωμος.
Για παγκράτιο και άλλοι έχουν κερδίσει περιφανείς νίκες. Ο Πουλυδάμας όμως, εκτός από τις νίκες παγκρατίου, είχε στο ενεργητικό του τα παρακάτω διαφορετικά κατορθώματα: η ορεινή Θράκη, η δώθε απο το Νέστο ποταμό, ο οποίος διασχίζει τη χώρα των αβδηριτών, εκτός των άλλων θηρίων έχει και λεοντάρια, τα οποία κάποτε είχαν επιτεθεί κατά του στρατού του Ξέρξη και έφεραν φθορά στις καμήλες που μετέφεραν τα τρόφιμα. Πολλές φορές τα λιοντάρια αυτά περιπλανώνται και στην περί τον Όλυμπο χώρα. Η μιά πλαγιά του όρους αυτού βλέπει προς τη Μακεδονία και η άλλη προς τη Θεσσαλία και τον Πηνειό ποταμό.Εδώ ο Πουλυδάμας, στον Ολυμπο, σκότωσε ένα λιοντάρι, θηρίο πελώριο και δυνατό, χωρίς νά έχει κανένα όπλο. Στο τολμηρό αυτό κατόρθωμα παρακινήθηκε από τη φιλοδοξία να μιμηθεί άθλους του Ηρακλή, γιατί, κατά την παράδοση, και ο Ηρακλής νίκησε το λιοντάρι της Νεμέας. Και ενός άλλου θαυμαστού κατορθώματος ανάμνηση άφησε ο Πουλυδάμας: μπήκε σ’ ένα κοπάδι βοδιών και έπιασε τον πιο μεγαλόσωμο και πιο άγριο ταύρο από τις χηλές του ενός πισινού ποδιού, τις οποίες κρατούσε, και παρά τις προσπάθειες και τα πηδήματα του ταύρου δεν τις άφηνε, ώσπου ο ταύρος, ύστερα από ώρα και αφού έβαλε όλη τη δύναμή του, ξέφυγε αφήνοντας στον Πουλυδάμα τις χηλές. Λένε ακόμη πώς και ένα ηνίοχο που οδηγούσε με ταχύτητα το άρμα τον σταμάτησε: έπιασε το άρμα από πίσω με το ένα χέρι και κράτησε ακίνητο τον ηνίοχο και τα άλογα. Ο Δαρείος,ο νόθος γιός του Άρταξέρξη, ο οποίος με την υποστήριξη του περσικού λαού έπαψε τον Σόγδιο, το γνήσιο γιο του Αρταξέρξη, και πήρε αυτός την εξουσία, μόλις αυτός ο Δαρείος έγινε βασιλιάς, επειδή άκουγε τα κατορθώματα του Πουλυδάμα, έστειλε ανθρώπους του, του υποσχέθηκε δώρα και τον έπεισε νά'ρθει στα Σούσα και να παρουσιαστεί ενώπιων του. Τότε λοιπόν, μετά από πρόκληση, τρείς πέρσες από τούς λεγόμενους αθάνατους μονομάχησαν, οι τρείς μαζί εναντίον του και τους σκότωσε. Από τα κατορθώματα που ανάφερα άλλα παριστάνονται (ανάγλυφα) πάνω στο βάθρο του ανδριάντα στην Ολυμπία και άλλα αναφέρονται από το επίγραμμα. Επρόκειτο όμως η πρόρρηση του Ομήρου σχετικά με όσους το παίρνουν πάνω τους για τη δύναμή τους να βρεί εφαρμογή και για άλλους, αλλά και για τον Πουλυδάμα και να καταστραφεί κι αυτός εξαιτίας της δύναμής του. Ο Πουλυδάμας δηλ. μαζί με άλλους, οι οποίοι διασκεδάζοντας συνέπιναν, είχε μπει σε μιά σπηλιά σε εποχή θέρους, κατά κακή τύχη η οροφή της σπηλιάς άρχισε να σπάζει, και ήταν φανερό πως θα πέσει μέσα και πως δεν επρόκειτο να βαστάξει πολλή ώρα. Όταν η επερχόμενη συμφορά έγινε αντιληπτή και οι άλλοι έφυγαν, ο Πουλυδάμας αποφάσισε να μείνει μέσα, και σήκωσε τα χέρια του με την ιδέα πως θα βαστάξει τη σπηλιά καθώς θα πέφτει και πως δεν θα καταπλακωθεί από το όρος. Εδώ όμως ο Πουλυδάμας βρήκε το θάνατό του».

Οι Κανόνες του παγκρατίου:
Στις αρχαίες Ολυμπιάδες είχαν δια μορφωθεί οι εξής κανόνες:
α) Επιτρέπονταν: Ολες οι λαβές της πάλης. Οι λαβές της μέσης. Το άρπαγμα των ποδιών από τα σφυρά. Το στρέβλωμα των χεριών.
Όλα τα κτυπήματα της πυγμής με γυμνά χέρια χωρίς ιμάντες.
Επιτρεπόταν να κρατά ο αθλητής τον αντίπαλο με το ένα χέρι, και να τον κτυπά με το άλλο.
β) Απαγορεύονταν: Τα δαγκώματα. Να βάζουν τα δάχτυλα στα μάτια, στη μύτη, στο στόμα.
Το παγκράτιο ήταν δυο κατηγοριών:
Το κάτω παγκράτιο, στο οποίο ο αγώνας συνεχίζεται και στο έδαφος και αυτό εφαρμοζόταν στις Ολυμπιάδες και τους άλλους αγώνες. Το άνω ή ορθοστάνδην παγκράτιο όταν ο αγώνας γίνεται με τους αθλητές μόνο ορθίους.
Ο Πίνδαρος δίνει την εξής περιγραφή μιας στάσεως (τεχνάσματος) του αθλήματος που την ονόμαζαν υπτιασμόν.
«Ο αθλητής πεσμένος ανάσκελα, τεντώνει τα χέρια, συμπτύσσει τα πόδια και τα εκτινάσσει με δύναμη, σαν την αλεπού που όταν χυμήξει επάνω της αγριαετός, αμύνεται πέφτοντας ανάσκελα».
Τα χτυπήματα που δίνει ο αθλητής του παγκρατίου, δεν είναι τόσο δυνατά όσο της πυγμής γιατί γίνονται χωρίς γάντια με ιμάντες. Όταν ο ένας αθλητής πέσει στο έδαφος, η θέση του είναι μειονεκτική, γιατί ο αντίπαλος που πέφτει επάνω του, τον κρατά ακίνητο με τα πόδια του, και τον κτυπά με τα χέρια ή του εφαρμόζει διάφορες λαβές ώστε να τον αναγκάσει να «απαγορεύσει».
Ο αθλητής που θα πέσει κάτω, πρέπει να προσπαθήσει γρήγορα να λάβει τη στάση ανάσκελα, που λέγεται «υπτιασμός» και χρησιμοποιώντας τα πόδια και τα χέρια να καταφέρει να εκτινάξει τον αντίπαλό του και να σηκωθεί όρθιος.

Οι βασικές Τεχνικές τού Παγκρατίου αθλήματος είναι:
1. Τεχνικές άμυνας.
2. Τεχνικές επίθεσης.
3. Τεχνικές του «ράσσειν», να ρίξεις τον αντίπαλο στο έδαφος:
α) από τα πόδια,
β) από τους γοφούς,
γ) από τα χέρια,
δ) από τον ώμο.
4. Τεχνικές άνω άκρων (χεριών):
α) Τεχνική επιθέσεως και κρούσεως άνω άκρων,
β) τεχνική του «άγχειν»
γ) τεχνική του «ακροχειρίζειν»
δ) τεχνική αποκρούσεων
ε) τεχνική πιέσεων επί των νευρώσεων: δια των δακτύλων, δια των αγκώνων, δια των γονάτων, δια των πτερνών,
στ) Πυγμή: (γροθιά). Ευθεία-Κυκλική-ανάστροφος-διπλή -απ’ αρότρου -αγκιστροειδής—εσωτερική – ράχεως - βάσεως,ζ) Παλάμη: εσωτερική-ράχεως-βάσεως,η) Κόψις: εσωτερική-εξωτερική.5. Τεχνικές κάτω άκρων (ποδιών): α) Τεχνικές επιθέσεως: Λάκτισμα: Εμπρόσθιον -Κυκλικόν-Πλάγιον- Οπίσθιον -Διπλό - Τοξοειδές-Καθοδικόν-Εναέριον-Οπίσθιον κυκλικόν-Ανάστροφον κυκλικόν-Ανάστροφον τοξοειδές-ωθήσεως.β) Κνήμη: Εσωτερική-Εξωτερική.6. Κλιματίζειν.7. Τεχνικές ακινητοποιήσεως αντιπάλου.8. Τεχνικές εξαρθώσεων:α) Έλεγχος κάτω άκρων: Ισχύου-Γόνατος-Άκρου ποδός.β) Έλεγχος άνω άκρων:Ωμου-Αγκώνος-Καρπού -Ακροχειρίζειν.γ) Τραχηλολαβές: Εμπροσθία-Πλαγία-Οπισθία.δ) Ακινητοποιήσεις: Κλιματίζειν-Μέσης.9. Στάσεις ποδών:α) εμπροσθίου,β) άκρου ποδός,γ) μάχης,δ) πλάγια.10. Θέσεις κορμού:α) εμπρόσθιος,β) διαγώνιος,γ) πλαγία.11. Μετακινήσεις και περιστροφές.Άλλες Τεχνικές του αθλήματος, γνωστές από τα αρχαία κείμενα είναι:Λαβή «αποπνιγμός». Ο αθλητής έρχεται πίσω από τον αντίπαλό του, σφίγγει με το ένα χέρι τον κορμό του ενώ περνά τον άλλο βραχίονα στο λαιμό τού αντιπάλου κάτω από το σαγόνι και τον σφίγγει με δύναμη, συγχρόνως σφίγγοντάς τον και με το άλλο χέρι.Κτύπημα «καστρίζειν». Κλωτσιά με το πόδι στο στομάχι.Λαβή «αποπτερνίζειν»: Ο αθλητής πιάνει σταθερά το πόδι του αντιπάλου, το περιστρέφει με δύναμη και τον υποχρεώνει να πέσει στο έδαφος.Η τεχνική του παγκρατίου αθλήματος έχει σήμερα μελετηθεί και έχουν οργανωθεί πολλοί σύλλογοι και ιδιωτικές σχολές όπου διδάσκεται το άθλημα.

ΠΗΓΗ: www.fryktories.net

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η ΣΠΑΡΤΗ

ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΣΠΑΡΤΗΣ