Επαναφορά στα αρχαία ελληνικά πρότυπα

Επαναφορά στα αρχαία ελληνικά πρότυπα με τελετουργικό στα Μενελάϊα!
“ …Στόχος της Ομάδος Εθνικών Λακωνίας είναι η αναβίωση της Γιορτής των ΚΑΡΝΕΙΩΝ στο φυσικό τους χώρο, στο ναό του Αμυκλαίου Απόλλωνος… ”


Γράφει ο Νίκος Μπακής

ΣΠΑΡΤΗ. Προ ημερών η Ομάδα Εθνικών Λακωνίας πραγματοποίησε με επιτυχία το 8ο συμπόσιο στα Μενελάϊα, σύμφωνα πάντα με τα πρότυπα της Αρχαίας Ελληνικής Παράδοσης και με την συμμετοχή Συνελλήνων του ΕΛΛΗΝ.Α.Ι.Σ, του Εκπαιδευτικού Αρχαιοπρεπές Οπλιτικού Αγήματος ΛΕΩΝΙΔΑ και φίλων από Αθήνα.

Κατ’ αρχάς θα πρέπει να τονιστεί εδώ, για

την αποφυγή παρεξηγήσεων, ότι η Ομάδα Εθνικών Λακωνίας δεν ανήκει σε κανένα πολιτικό χώρο ή θρησκεία, λειτουργεί αυτόνομα μέσα σ’ ένα πολύ κλειστό πυρήνα, η οποία έχει ως απώτερο σκοπό, αν μη τι άλλο, την Αναβίωση και την Επαναφορά της Ελληνικής Πατρώας Παράδοσης, Ανάδειξης και Προστασίας της Πολιτισμικής μας Κληρονομιάς.

Ο αρχαιολογικός χώρος των Μενελαΐων όπου και τελέστηκε το τελετουργικό, βρίσκεται πάνω σ’ ένα λόφο στην ανατολική όχθη του Ευρώτα και νοτιοανατολικά της Σπάρτης, όπου η επιβλητική της θέα προκαλεί το δέος και το θαυμασμό σε οποιονδήποτε επισκέπτη τυγχάνει να παραβρίσκεται πάνω στο ιερό, αφού βλέπει «πιάτο» ολόκληρο τον Μεγαλοπρεπέστατο Ταΰγετο καθώς και την εύφορη κοιλάδα της Μυθικής Λακεδαίμονος.

Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους το αρχαϊκό τοπωνύμιο της περιοχής ήταν «Θεράπνη» καθώς επίσης το αναφέρει στα «Λακωνικά» του ο Περιηγητής Παυσανίας. Τα ευρήματα των ανασκαφών στο σύμπλεγμα των λόφων των Μενελαΐων υποδηλώνουν τη σημασία της θέσης ήδη από τη μεσοελλαδική εποχή, ενώ η οικοδόμηση πάνω στο ίδιο λόφο του μεγαροειδούς οικοδομήματος πιθανότατα να χρησίμευσε ως διοικητικό κέντρο.

Ο Αρχαιολόγος Δρ. Θεόδωρος Σπυρόπουλος ισχυρίζεται πως στην ίδια ακριβώς θέση υπήρξε και η Ομηρική Σπάρτη, μία από τις δέκα μυθικές πόλεις που αναφέρει χαρακτηριστικά ο Ποιητής Όμηρος στα Ομηρικά του Έπη: «…οι δε είχον κοίλην Λακεδαίμονα κητώεσσαν, Φαρίν τε Σπάρτην τε πολυτρήρωνά τε Μέσσην, Βρυσειάς τα ενέμοντο και Βρυσειάς τ᾽ ἐνέμοντο καὶ Αὐγειὰς ἐρατεινάς, οἵ τ᾽ αρ᾽ Ἀμύκλας εἶχον Ἕλος τ᾽ ἔφαλον πτολίεθρον, οἵ τε Λάαν εἶχον ἠδ᾽ Οἴτυλον ἀμφενέμοντο …» (Ομήρου Ιλιάδα, Ραψωδία Β΄, στίχοι 581 – 585). Η Αγγλική Αρχαιολογική Σχολή ερευνούσε το χώρο για 150 χρόνια, η οποία έψαχνε απεγνωσμένα να βρει το ανάκτορο του Μενελάου και της Ωραίας Ελένης, αλλά δεν βρέθηκε ποτέ κάτι αξιόλογο που να μπορεί να κάνει γενικώς παραδεκτό το ότι η Σπάρτη αποτελούσε ένα μυκηναϊκό αυτοκρατορικό κέντρο. Στην πραγματικότητα, όμως η Σπάρτη, ύφανε το παρελθόν της πάνω στο τιμόνι μιας άλλης πόλης, της Λακεδαίμονος!

Το μόνο αξιόλογο που βρέθηκε στο λόφο ήταν ένα ιερό αντάξιο των μυθικών ηρώων της Σπάρτης, όπου ο Άγγλος Αρχαιολόγος L. Ross που το ανακάλυψε, το βάφτισε αμέσως «Μενελάϊον», προς τιμή του Μενελάου και της Ελένης στις αρχές του 19ου αιώνα. Η οικοδόμηση του πρώτου ιερού θα πρέπει να τοποθετηθεί στα τέλη του 7ου αι. π. Χ. ή στις αρχές του 6ου αι. π. Χ, ενώ οι οικοδομικές παρεμβάσεις έγιναν στις αρχές του 5ου αι. π. Χ. (κατασκευή μνημειακού κρηπιδώματος με κεκλιμένο επίπεδο στη δυτική πλευρά).

Αργότερα την περιοχή επισκέφθηκε ο Γερμανός Αρχαιολόγος H. Schliemann για να διερευνήσει τη πιθανότητα διενέργειας ανασκαφών, θεώρησε όμως ότι δεν υπάρχει μυκηναϊκά κατάλοιπα στο λόφο. Η πρώτη ανασκαφική έρευνα με πενιχρά όμως αποτελέσματα διενεργήθηκε από τον Αρχαιολόγο Χ. Τσούντα το έτος 1889, ο οποίος εντόπισε μυκηναϊκά ευρήματα στην περιοχή.

Ας έρθουμε και πάλι στα δικά μας, αξίζει να σημειωθεί πως το τελετουργικό ήταν απλό και κατά βάση τυπικού χαρακτήρα λόγω της απειρίας των νέων μελών της ομάδος και συνέπεσε παράλληλα την ίδια χρονική περίοδο με την Γιορτή των «ΚΑΡΝΕΙΩΝ». Τα Κάρνεια ήταν μεγάλη γιορτή των Δωριέων της Πελοποννήσου και ιδιαίτερα των Λακεδαιμονίων. Στην αρχαία Σπάρτη ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη γιορτή μετά τα «ΥΑΚΙΝΘΙΑ», όπου συνδεόταν με τον τρύγο, το οποίο διαρκούσε εννέα ημέρες και χαρακτηριστικό της γιορτής ήταν ο αγώνας των σταφυλοδρόμων.

Τα Κάρνεια γιορτάζονταν στο τέλος του καλοκαιριού, κατά το τοπικό μήνα Κάρνειο (το τελευταίο δεκαήμερο του Αυγούστου έως τις πρώτες μέρες του Σεπτεμβρίου, ανάλογα με την πανσέληνο) προς τιμή του Θεού Απόλλωνα. Κατά την παράδοση στα προδωρικά χρόνια υπήρχε ξόανο του Θεού «Κάρνειου Οικέτα», το οποίο φυλασσόταν στο σπίτι του μάντη Κριού, και όχι σε κάποιο ιδιαίτερο ναό.

Κατά την διάρκεια των Καρνείων απαγορεύονταν αυστηρώς οι εχθροπραξίες και όταν έφθασε ο Αθηναίος ημεροδρόμος Φειδιππίδης στην Σπάρτη, σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, ζητώντας βοήθεια από τους Σπαρτιάτες, οι Σπαρτιάτες δεν αρνήθηκαν να στείλουν στρατεύματα όπως κακώς έχουν επιτρέψει να διαρρέουν ασύστολα εδώ και χρόνια τώρα οι ψευδείς τοποθετήσεις «διαφόρων» σύγχρονων ιστορικών, αλλά καθυστέρησαν κατά μίαν ημέρα να φθάσουν στον Μαραθώνα λόγω της γιορτής, με αποτέλεσμα η μάχη να έχει ήδη τελειώσει με νίκη υπέρ των Ελλήνων. Εν συνεχεία η φιλοξενία των εκλεκτών προσκεκλημένων μεταφέρθηκε σε ταβέρνα στο Μυστρά μέχρι αργά το βράδυ, όπου ανταλλάχτηκαν απόψεις και θέσεις με άριστες εντυπώσεις. Η κουβέντα ήταν παραγωγική και με τις βάσεις για μια Μεγάλη Πανελληνική Γιορτή στην Σπάρτη. Γι’ αυτό και ο πρωταρχικός στόχος της Ομάδας Εθνικών Λακωνίας παραμένει η Γιορτή των Καρνείων και η αναβίωση τους στο φυσικό τους χώρο που δεν είναι άλλος από το ναό του «Αμυκλαίου Απόλλωνος» στις Αμύκλες.

Και ας μην ξεχνιόμαστε μέχρι το έτος 2020 απομένουν μόλις επτά χρόνια μέχρι την συμπλήρωση ακριβώς 2.500 χρόνων από την Μητέρα Όλων Των Μαχών «ΤΗΝ ΜΑΧΗ ΤΩΝ ΘΕΡΜΟΠΥΛΩΝ», όπου θα δοξαστούν για πρώτη φορά, σε αυτό τον ευλογημένο τόπο, τα ονόματα ΤΟΥ ΜΕΓΑ ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΛΕΩΝΙΔΑ ΚΑΙ ΤΩΝ ΤΡΙΑΚΟΣΙΩΝ ΣΠΑΡΤΙΑΤΩΝ.

«Βαδίζουμε γερά για την επαναφορά της Πατρώας Ελληνικής Παράδοσης στην Λακωνία» Έσσεται Ημάρ

Φωτογραφίες Νίκος Μπακής

Πηγές: 1) Ελένη Ζαββού – αρχαιολόγος 2) Θεόδωρος Σπυρόπουλος – αρχαιολόγος 3) Ηρόδοτος – Πατέρας της Ιστορίας («Ιστορίαι» ΣΤ΄ βιβλίο: Ερατώ) 4) Δημήτριος ο Σκήψιος – αρχαίος συγγραφέας (βιβλίο: Τρωικού διακόσμου)