ΕΝ ΔΕΛΦΟΙΣ Ε

Τα Δελφικά παραγγέλματα

«”Εν δέ τω προνάω τά εν Δελφοΐς γεγραμμένα, εστίν ωφελήματα ανθρώποις».
Παυσανίας «Φωκικά»

 Οι αρχαίοιΈλληνεςιερείς δεν έδιναν συμβουλές ούτε άκουγαν τις
εξομολογήσεις των πιστών, αλλά ασχολούνταν μόνο με την τέλεση των θυσιών
και των άλλων ιεροτελεστιών. Η ηθική εκπαίδευση και καθοδήγηση των
πολιτών ξεκινούσε μεν από τους παιδαγωγούς και παιδοτρίβες της νεαρής
ηλικίας, αλλά συνεχιζόταν αργότερα στα μαντεία, τα οποία, εκτός από τις
χρησμοδοτήσεις τους για τα μελλούμενα και τις θελήσεις των θεών, έδιναν και
ένα πλήθος ηθικών παραγγελμάτων και προτροπών συμβουλευτικού
χαρακτήρα για τα προβλήματα της καθημερινής ζωής. Περίoπτη θέση, βέβαια,
κατείχε σε όλα αυτά το διάσημο σε όλο τον κόσμο Μαντείο τωνΔελφών, του
οποίου τα ομώνυμα ηθικά παραγγέλματα είχαν καταγραφεί στους τοίχους του
προνάου του Ναού του Απόλλωνος, στο υπέρθυρο ή σε ακόμα σε διάφορες
στήλες που είχαν τοποθετηθεί περιμετρικά στις πλευρές του ναού.
Στο αέτωματου ναού δέσποζαν τα τρία σπουδαιότερα Δελφικά Παραγγέλματα, τα οποία
εύκολα μπορούσε να διακρίνει ο πλησιάζων επισκέπτης:
     * Κάτω αριστερά το ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ (να γνωρίσεις τον εαυτό σου).
     * Κάτω δεξιά το ΜΗΔΕΝ ΑΓΑΝ (να κάνεις τα πάντα με μέτρο,
        αποφεύγοντας την υπερβολή).
     * Ανάμεσά τους, στη κορυφή, το περίφημο «ΕΝ ΔΕΛΦΟΙΣ Ε» (ή ΕΙ), για το
        οποίο ο ιερέας των Δελφών Πλούταρχος έγραψε ολόκληρη πραγματεία («Περί
        του εν Δελφοΐς Ε»), προσπαθώντας να ερμηνεύσει την απωλεσθείσα σημασία του.
    Στο βιβλίο του αυτό προτείνει διάφορες πιθανές ερμηνείες, μέσα από τις
απόψεις των ομιλητών στους διαλόγους του. Μερικοί απ’ αυτούς το συνδέουν
ερμηνευτικά ή αριθμολογικά με τον ίδιο το θεό Απόλλωνα ή ευρύτερα με τον
Πυθαγόρειο Αριθμό, την πρώτη και απόλυτη αιτία των πάντων. Μια άλλη
άποψη είναι ότι το ΕΙ έχει την έννοια του «εάν» ή ευχολογικά – παρακλητικάτου «είθε». Ένας άλλος ομιλητής υποστηρίζει, με τη ίδια έννοια του «εάν», ότ
το «ΕΙ» προτείνεται από το θεό Απόλλωνα στους φιλοσοφούντες, διότι
«κανένα πράγμα δεν υπάρχει χωρίς αιτία και κανένας συλλογισμός χωρίς μία
λογική υπόθεση». Μια τελευταία άποψη, του Αμμωνίου, υποστηρίζει ότι το
Δελφικό «Ε» δε δηλώνει κανένα αριθμό, καμιά τάξη, σύνδεσμο ή ελλείπον
μόριο μιας λέξης, αλλά είναι μια προσαγόρευση και προσφώνηση του θεού
προς τον πλησιάζοντα επισκέπτη. Ο θεός χαιρετά τον επισκέπτη
αποτεινόμενος προς αυτόν με το «Γνώθι σαυτόν» και ο επισκέπτης απαντά με
το «ΕΙ» (Είσαι, Υπάρχεις), αναγνωρίζοντας την ύπαρξή του και «ΕίσαιΈνας»
(ΕΙ ΕΝ), διότι είναι ο Α-ΠΟΛΛΙΝ, αυτός δηλαδή που δεν είναι για τους